مسعود کرباسیان، سونامی بیکاری و نظام بانکی معیوب

نرخ بیکاری

تسنیم در ۲۱ اسفند ۹۵ از حسین راغفر «اقتصاددان ایرانی»، می‌پرسد: «طبق آمار، نرخ بیکاری موجود در حال حاضر چیزی بیش از ۱۲ درصد است. از سوی دیگر بر اساس تعاریف مرکز آمار هر فردی با یکساعت کار در هفته شاغل محسوب می‌شود. سوال من این است که اساساً این تعریف از کجا به وجود آمده؟ و آیا بر اساس منطق اقتصادی تعریف مناسبی برای تعیین نرخ بیکاری است؟»

بیکاری مطلق

راغفر پاسخ می‌دهد: «این نرخ، نشان دهنده میزان بیکاری مطلق است؛ یعنی افرادی در این آمار به عنوان بیکار شناخته می‌شوند که حتی یک ساعت در هفته نیز فعالیت اقتصادی نداشته باشند. برای مثال افرادی که در هفته ۱۵ ساعت کار می‌کنند، دارای اشتغال ناقص هستند. حالا اگر این‌ افراد را نیز به میزان جمعیت بیکاران مطلق اضافه کنیم، نرخ بیکاری واقعی به رقمی حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد.»

بیکاران ارادی

تسنیم ادامه می‌دهد: «نرخ بیکاری ۱۲.۲ درصدی شامل بیکاران ارادی که خودشان نیز تمایلی برای شاغل شدن ندارند می‌شود؟»
و راغفر پاسخ می‌دهد: «خیر. بیکاران ارادی، اصلا جز جمعیت فعال کشور محسوب نمی‌شوند.»

اشتغال کامل

تسنیم برای تعیین تکلیف موضوع می‌افزاید: «پس اشتغال کامل بر چه اساسی تعریف می‌شود؟»
راغفر نیز به صراحت پاسخ می‌دهد: «متغیر است، برخی جوامع ۳۶ ساعت کار در هفته و برخی دیگر ۴۰ ساعت کار در هفته را ملاک اشتغال کامل قرار می‌دهند. در ایران این ملاک  تقریبا ۴۰ ساعت کار در هفته است.»

نزاع

در آن مقطع بین جناح خامنه‌ای با جناح روحانی، بر سر تصاحب کرسی ریاست جمهوری ولایت فقیه جدالی در جریان بود. روحانی سعی می‌کرد اوضاع را خوب نشان دهد و حتی از معجزه اقتصادی در دولت خود یاد می‌کرد، و جناح خامنه‌ای بر روی ورشکستگی اقتصادی دولت روحانی دست می‌گذاشت.
واقعیت اما آن بود که ولایت فقیه درآمدی جز فروش نفت نمی‌توانست داشته باشد، آرزویی که قرار بود با برجام و جام زهر اتمی محقق شود. سخن گفتن از اقتصادی پویا که دارای راه حل های علمی در برابر معضلات مشخص باشد، گزافه‌ای بیش نخواهد بود.

سونامی بیکاری

مسعود کرباسیان که پیش از ظهر ۲۱ مرداد ۹۶ در «فراکسیون تولید و اشتغال مجلس» حاضر شده بود تا درباره‌ی برنامه های خود به عنوان وزیر پیشنهادی روحانی برای وزارت اقتصاد صحبت کند، خیال همگان را راحت کرد و گفت: «ما در شرایط فعلی سونامی بیکاری را در پیش‌رو داریم.» [کرباسیان در جلسه فراکسیون تولید و اشتغال]
مسعود کرباسیان می‌توانست امیدواری بدهد، می‌توانست در آستانه‌ی کسب رای اعتماد به مخاطبان خود در «مجلس»، «در باغ سبز» نشان بدهد. اما هم مسعود کرباسیان و هم مخاطبان او می‌دانند که تنها با یک ویرانه سر و کار دارند.
پرداختن به موضوع بیکاری تنها امیدواریی! نبود که کرباسیان به مخاطبان خود داد.

سودجویی!

در وضعیت فروپاشیده نظام پولی کشور و سرقت کلان موسسات مالی و اعتباری از سپرده گذاران خود، سیف به عنوان «رئیس بانک مرکزی» در مصاحبه با شبکه یک «سیمای ملی»! که توسط تسنیم در ۱۵ مرداد ۹۶ منتشر شد، این بحث را در میان گذاشت که باید سود بانکی را کاهش داد.
«سیف معتقد است که موسسات مالی غیر مجاز با وعده پرداخت سود بیشتر به سپرده گذاران، نقدینگی را از بانک ها به سمت خود جذب کرده اند. وعده پرداخت سود بیشتر از نظر سیف امکان پذیر نبود و همین امر باعث ایجاد فساد گسترده توسط شبکه مالی موسسات مالی شد. بانک ها نیز در رقابت با این موسسات مجبور به بالا بردن نرخ بهره به سپرده گذاران خود شدند. نتیجه آنکه نظام پولی کشور از کنترل بانک مرکزی خارج شد زیرا موسسات مالی و اعتباری از چنان قدرتی برخوردار شده بودند که می‌توانستند در برابر مصوبات بانک مرکزی بایستند.»
«ترجیع بند مصاحبه سیف تاختن به سپرده گذاران است که چرا پول خود را در موسساتی گذاشته اند که سود بیشتری می‌دهند. او گام را فراتر می‌گذارد و به نرخ سودهای نامتعارف در بانک ها نیز اعتراض می‌کند.
از نظر سیف سپرده گذاران مقصران اصلی هستند زیرا به سودهای بیشتر طمع! کرده اند و باعث شده اند زمینه برای موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز فراهم شود.» [سیف: «موسسات مالی فاسد و مالباختگان! سود جو!»]

سود بانکی

وزیر اقتصاد پیشنهادی روحانی ضمن تایید این موضوع که «سود بانکی باید کم شود» اما بلافاصله تایید می‌کند که «این مسئله تورم زا است» زیرا اگر سودها کاهش پیدا کنند مردم پول خود را از بانک ها بیرون می‌کشند و اگر نظام نتواند ظرفی برای آن پیدا کند، «پول‌های خارج شده از بانک‌ها به بازار ارز، طلا و دیگر بازار‌ها می‌رود.» و این به معنی خارج شدن نظام پولی از کنترل دولت است.

چرخه معیوب

جمهوری اسلامی! برای آنکه پول های مالباختگان را بازنگرداند آنها را به رباخواری و سودجویی به خاطر سپرده گذاری در موسسات مالی متهم می‌کند. در قدم بعد اعلام می‌شود که نباید افراد به دنبال سود بیشتر باشند و باید به همان میزان سودی که بانک ها می‌پردازند و البته قرار است کاهش هم پیدا کند، قناعت کنند اما در قدم بعد می‌دانند که پول به جایی می‌رودکه سود بیشتری به آن تعلق می‌گیرد پس دوباره سخن از ایجاد ظرفی می‌شود که پول ها در آنجا سرجمع شوند تا سر از بازار ارز و طلا در نیاورند.
همه این توصیفات و تصریحات در جامعه‌ای صورت می‌گیرد که به اذعان مسعود کرباسیان «سونامی بیکاری را در پیش رو» دارد.
بیکاری، مالباختگی، اقتصاد غیر مولد، نظام بانکی معیوب و ... وعده هایی است که وزیر پیشنهادی روحانی برای کسب رای اعتماد، به نمایندگان «مجلس» می‌دهد. به طور منطقی می‌توان نتیجه گرفت که او چه کارنامه فاجعه باری خواهد داشت.