«وضعیت حقوق بشر در ایران... از بسیاری جنبه ها عمیقاً نگران کننده است.»
این نحوه توصیف ارزیابی وضعیت حقوق بشر در ایران طی ۶ماه اول سال ۲۰۱۷ از زبان گزارشگر ویژه ملل متحد بود. او گفت تا تحقق هدف شماره ۵ طرح توسعه پایدار در رابطه با حقوق زنان «کار زیادی باقی مانده است».
خانم جهانگیر روز ۳ آبان ۱۳۹۶ (۲۵ اکتبر ۲۰۱۷) قبل از ارائه گزارش خوددر برابر کمیته سوم مجمع عمومی ملل متحد سخنرانی کرد. وی طی سخنان کوتاه و تکاندهنده ای «یک تور رعب و وحشت» را ترسیم کرد که متوجه «کسانی است که همچنان لب به اعتراض می گشایند و در رابطه با مأموریت او اطلاعات فراهم می کنند» و از آنها قدردانی نمود.
در میان لیستی از مسائل موجب نگرانی، خانم جهانگیر به وضعیت زنان در ایران اشاره کرد و گفت: «من عمیقاً نگران هستم در رابطه با گزارشات حمله به زنان مدافع حقوق بشر به شکل آزار و ایذای قضایی، بازداشت و کارزارهای لجن پراکنی» و افزود که «واکنشهای شدید به کارزار اعتراضی رسانه های اجتماعی به حجاب اجباری، دستگیری کسانی که متهم به خواندن و توزیع نشریات فمینیستی می شوند، استمرار ممنوعیت زنان برخلاف منشور (حقوق شهروندی) از تماشای مسابقات ورزشی در استادیومها، و حذف زنان از برخی مشاغل و مواضع، نشانه آن است که کار زیادی برای تحقق» تعهدات داده شده از سوی رژیم ایران در راستای برآوردن اهداف توسعه پایدار و از جمله هدف شماره ۵ برای تحقق برابری جنسیتی و توانبخشی به زنان باقی مانده است.
وی از رژیم ایران خواست تا در عمل و در قوانین به این نگرانیها بپردازد و ضمن تصویب کنوانسیون منع هرگونه تبعیض علیه زنان، همه قوانین و سیاستهای تبعیض آمیز در قبال زنان و دختران را ملغی کند.
گزارشگر ویژه ملل متحد در امر حقوق بشر در ایران همچنین به قتل عام ۳۰هزار زندانی سیاسی در ایران در سال ۱۳۶۷ پرداخت. وی گفت که «تعداد زیادی طومار، نامه و سند مربوط به اعدام هزاران زندانی سیاسی، مرد، زن و نوجوان» دریافت کرده است که «گویای درد عمیق و مداومی است که باید به طور قطع به آن پاسخ داد.»
خانم جهانگیر تأکید کرد «برخی از بالاترین مقامات دولت به این کشتارها اعتراف کرده اند.» وی خاطرنشان ساخت که «تقریباً به طور روزمره، من از اقوام کسانی که کشته شده اند نامه های پراز احساسی دریافت می کنم که خواستار پاسخ هستند. خانواده های قربانیان حق جبران و غرامت دارند و حق دارند بدون اینکه مورد انتقامجویی و تلافی قرار بگیرند از حقیقت آن وقایع و سرنوشت قربانیان مطلع شوند.»
خانم جهانگیر ضمن چند دقیقه، لیست بلندی از نگرانی ها بر سر وضعیت حقوق بشر در ایران ردیف کرد که یکسان شامل حال مردان و زنان می شود. نگاهی به فقط سرخط این نگرانیها تصویر گویا و تکاندهنده ای از وضعیت زندگی مردم ایران در زیر «جو رعب و وحشت» ارائه می دهد:
من نگران نرخ اعدامها در ایران هستم.
من از این فرصت استفاده می کنم تا درخواست خود مبنی بر دریافت لیستی از مجرمین نوجوان که حکم اعدام گرفته اند را مورد تأکید قرار دهم و موکداً از مقامات ایران می خواهم که محکوم کردن کودکان به اعدام را به طور فوری لغو کنند.
گزارشات متعددی وجود دارد از شکنجه فیزیکی و روانی، از جمله به منظور گرفتن اعترافات اجباری. متأسفانه من متوجه شدم که قطع دست و پا، کور کردن، شلاق زن، و استفاده طولانی مدت از حبس انفرادی همچنان به طور مرتب به کار گرفته می شوند.
من همچنین عمیقاً نگران گزارشات مداومی هستم از انکار دسترسی زندانیان به درمان پزشکی مناسب و ضروری از جمله محرومیت از مراقبت پزشکی به عنوان شکلی از مجازات.
من خواستار پس گرفتن فوری ... اتهامات علیه همه کسانی هستم که به خاطر استفاده مسالمت آمیز از آزادی بیان، مذهب و عقیده در اسارت می باشند.
من گزارشاتی دریافت کرده ام که خانواده های فعالان و وکلای آنها هدف اقداماتی اساساً از سوی قوه قضائیه قرار می گیرند تا روی آنها فشار بیاورند.
من در گزارشم همچنین وضعیت فعالان صنفی را برجسته کرده ام که به خاطر فعالیت مسالمت آمیز در زندان می باشند. همچنین وضعیت سلامتی اضطراری و حساس زندانیان عقیده که برای اعتراض به غیرقانونی بودن بازداشت خود به قیمت به خطر انداختن سلامتی شان یا در اعتصاب غذا هستند و یا زمانی بوده اند.
به همین اندازه آزاردهنده و دردناک گزارشاتی هستند که من از نقض حق آزادی بیان، عقیده و اطلاعات و مطبوعات دریافت می کنم. از ژوئن ۲۰۱۷ تاکنون، حداقل ۱۲خبرنگار و ۱۴ وبلاگ نویس و فعالان رسانه های اجتماعی به خاطر فعالیت های مسالمت آمیزشان یا بازداشت شده و یا محکوم شده اند.
سایر کسانی که در رسانه ها کار می کنند در معرض بازجویی، پیگرد و سایر اشکال آزار و تهدید قرار داشته اند.
من از بسیاری از خبرنگارانی که با آنها مصاحبه کرده ام، مکتوباتی دریافت کرده ام که به طور مفصل شرح داده اند مورد چه تهدیداتی قرار گرفته اند. همه آنها از ترس عواقب شناسایی شدن و دادن اطلاعات به من به خاطر مأموریتم، در پی ملاقاتهای خصوصی بودند.
من در گزارشم به گزارش گروه کار در رابطه با بازداشتهای خودسرانه اشاره کرده ام که محرومیت خودسرانه اتباع دو ملیتی از آزادی را به عنوان یک روال جاری در حال ظهور شناسایی کرده بودند که امسال همچنان ادامه داشته است.
من توانستم اطلاعات مشروحی در رابطه با نقض روند رسیدگی قضایی و حق برخورداری از محاکمه منصفانه دریافت کنم.
من عمیقاً نگران گزارشات متعدد و مستمر در رابطه با فقدان استقلال قضائیه و همچنین محدودیت هایی هستم که به منظور محدود کردن استقلال عمل آنها بر کانون وکلا اعمال می شود. همچنین گزارشات قابل توجهی از تهدید، آزار و دستگیری وکلا در حین انجام وظایف حرفه ای شان وجود دارد.
