ابرچالش خاک در ایران


ابرچالش خاک در ایران 
زمین‌های کشاورزی ایران در معرض پروژه‌های سودجویانه‌ی حکومتگران قرار دارد که منجر به از بین رفتن اصلی‌ترین منبع تامین مواد غذایی برای نسل‌های آینده کشور می‌شود.


ابرچالش‌ها

مسعود نیلی، «دستیار ویژه» روحانی در «امور اقتصادی»، بیستم شهریور طی یک سخنرانی از شش ابر چالش که اقتصاد کشور با آن مواجه است سخن گفت: «مسائل مربوط به بیکاری، مشکلات نظام بانکی، بودجه، صندوق‌های بازنشستگی، آب و محیط زیست.» [ابرچالش‌های اقتصادی خلافت اسلامی!]
در این میان آب و محیط زیست موضوعاتی هستند که می‌توانند زمینه‌های زیستی را در کشور به طور بسیار جدی تحت تأثیر قرار دهند.

کمبود خاک

در حالی آب به عنوان یکی از بحران‌های موجود در کشور مورد شناسایی قرار گرفته است که «کارشناسان خاک بر این باورند که کمبود منابع خاک مرغوب و مناسب برای کشاورزی که امنیت غذایی ایران را تضمین می‌کند، وضعیت به مراتب بحرانی‌تری نسبت به کمبود منابع آب دارد.»


مقایسه

حسین اسدی، «عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و انجمن علوم خاک ایران»، آب را منبع تجدیدپذیری توصیف کرد که می‌توان در ۱۰ تا ۱۵ سال «با مدیریت صحیح، بحران آن را در ایران مدیریت کرد». هرچند در عالم واقع چنین اتفاقی نمی‌افتد و منبع از دست رفته‌ی آب جایگزین نشده است، زیرا در زیر چتر ولایت فقیه چیزی به‌نام «مدیریت صحیح» وجود ندارد اما در عالم قیاس بحران ناشی از آب در برابر نتایجی که تجدیدناپذیری خاک در پی دارد ناچیز به نظر می‌رسد.
حسین اسدی می‌گوید: «برای ساخته‌شدن یک سانتی‌متر خاک در شرایط اقلیمی کشور، باید بین ٥٠٠ تا ٦٠٠ سال زمان صرف شود. بنابراین برای تشکیل ١٠ سانتی‌متر خاک، به پنج‌ هزار سال زمان نیاز داریم.»


زمین‌های مناسب

براساس اظهار حسین اسدی ۱۸ میلیون هکتار زمین قابل کشت برای کشاورزی در ایران شناسایی شده است. به عبارت دیگر کمتر از ۱۱ درصد وسعت کشور برای کشت محصولات کشاورزی مناسب است.


زمین‌های از بین رفته

مجتبی بنی‌بیات، «مشاور عالی خاک و آب»، عدد اعلام شده از طرف اسدی را به چالش گرفته و می گوید: «رقم ١٨‌ میلیون هکتار مربوط به دهه ٦٠ و زمانی بود که مراتع و کوهستان‌ها نیز کشت می‌شد.» در حالیکه براساس آمارهای مرکز آمار ایران مربوط به سال ۹۳، سطح زیر کشت در کشور به حدود ۱۶ میلیون هکتار رسیده است. به عبارت دیگر «در سه دهه، حداقل دو‌ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور از بین رفته است.»


سرانه فرسایش

بنی‌بیات می‌افزاید: «در ایران سالانه حدود دو‌ میلیارد تن خاک بر اثر فرسایش از بین می‌رود که به مفهوم فاجعه‌ای بزرگ است. سرانه فرسایش ایران نسبت به جهان پنج تا هفت برابر بیشتر است.» افزون بر آن «سالانه ٣٠‌ هزار هکتار زمین در ایران به کویر و موات تبدیل می‌شود.»


در معرض خطر

سعید سعادت، «مدیر کل دفتر محیط زیست و سلامت غذای وزارت جهاد کشاورزی و عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات خاک و آب» گفت: «١.٣‌ میلیون هکتار از حاصلخیزترین اراضی کشاورزی کشور در معرض خطر ساخت فرودگاه، جاده و پروژه‌های انبوه‌سازی قرار دارد». این در حالی است که «در ایران فقط ١.٣‌ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی بدون محدودیت برای کشت هستند و با صرف کمترین هزینه، بیشترین محصول از آنها برداشت می‌شود. در سایر اراضی کشاورزی برای کشت محصول باید پول خرج کرد تا خاک را اصلاح کنیم.» [شرق ۱۰ مهر ۹۶]


سد گتوند

زمین‌های کشاورزی کشور در معرض توسعه سودجویانه وغیر علمی قرار دارد. شرکت‌هایی بر صحنه اقتصاد کشور مسلط هستند که عموما در کنترل سپاه پاسداران قرار دارند. در یک نمونه از طرح‌های اینچنینی می‌توان به پروژه سد گتوند اشاره کرد که موجب شوری آب و خاک در محدوده‌ای وسیع شده است، تنها به این دلیل که سپاه منافع سودجویانه خود را در نظر داشت و سیاست‌مداران! نیز به دنبال افتتاح یک پروژه دهان پر کن بودند. [آب گیری سد «گتوند» و منافع سپاه در شوری آب کارون]



در همین زمینه: