حاشیه نشینی و فقر برای مردم مشهد به سعی «آستان قدس رضوی»


«آستان قدس رضوی» مالک بیش از ۴۳ درصد از زمین‌های مشهد است، نتیجه مالکیت این نهاد، شهری با یکسوم جمعیت حاشیه‌نشین و اکثریت فقیر است.




از سال ۷۴ تا امروز

در سال ۷۴ با «تصویب جامع شهر مشهد»، قرار بر این می‌شود که وسعت آن در ۲۲ هزار هکتار و جمعیت آن در یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر کنترل شود. آن زمان اعلام شد که هدف ارتقای کیفیت زندگی این میزان جمعیت است. واقعیت امروز مشهد اما چیز دیگری را نشان می‌دهد. وسعت شهر، امروزه به ۳۱ هزار هکتار و جمعیت آن به سه میلیون نفر رسیده است.

حاشیه‌نشین و فرسوده

اکثریت بیش از یک‌میلیون نفری که به جمعیت مشهد افزوده شده‌اند، در بافت‌های حاشیه‌نشین و فرسوده شهر سکونت دارند. به گفته‌ی آخوندی، «وزیر راه و شهرسازی»، از ۹ هزار هکتار وسعت افزوده شده به شهر مشهد در بازه‌ی زمانی ۷۴ تا ۹۶، «چهار هزار هکتار آن در منطقه حاشیه‌نشین و بیش از چهار هزار هکتار دیگر در منطقه بافت فرسوده» قرار دارد.


وضع نابهنجار

آخوندی به گوشه دیگری از واقعیت هولناک زندگی در مشهد و سایر شهرهای کشور اشاره کرده و می‌گوید: «آمارها در خراسان رضوی نشان می‌دهد که ۳۶ درصد از جمعیت شهری این استان در وضع نابهنجار زندگی می‌کنند که این وضع در اغلب مناطق کشور وجود دارد.»


مسکن نامناسب

آخوندی تاکید می‌کند که ۱۹ میلیون نفر از جمعیت کشور در «مسکن نامناسب» زندگی می‌کنند. او در توصیح کلمه «مسکن نامناسب» می‌گوید: «این افراد بی‌خانه بوده یا در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهرها سکونت دارند.»


یک‌میلیون حاشیه‌نشین در مشهد

سهم مشهد از این وضعیت البته کاملا مشخص است. به گفته‌ی لیلا نوروزی، «مدیر طرح جامع مسکن مشهد»: مشهد در جایگاه نخست حاشیه‌نشینی در کشور قرار دارد و آمار حاشیه نشین‌های آن از ۶۰۰ هزار تا یک میلیون نفر گفته می‌شود.


شهر فقرا

اگر آمار یک میلیون نفر را در نظر داشته باشیم و فراموش نکنیم که حکومتگران به طور معمول تمایل به کوچک نمایی معضلات دارند، به این معنی خواهد بود که یکسوم جمعیت مشهد حاشیه‌نشین هستند. البته بنا به اظهار لیلا نوروزی، «عمده جمعیت شهر مشهد، طبقه متوسط و متوسط رو‌ به پایین است.» لیلا نوروزی البته مفهوم متوسط را نیز به چالش می‌کشد و می‌افزاید: «همیشه در جلسات می‌گفتند مشهد، شهر فقراست؛ نسبت جمعیت برخوردار در شهر مشهد نسبتی پایین بوده» است، و «این نسبت برای جمعیت ساکن و زائر، به‌طور یکسان وجود دارد و حدود ٧٠ درصد جمعیت زائر مشهدی کم‌درآمد هستند.»


بزرگ مالک

نزدیک به نیمی از مشهد تحت مالکیت مستقیم «آستان قدس رضوی» قرار دارد. این نهاد بزرگ، بیش از ۴۳ درصد وسعت شهر را در مالکیت خود دارد. در نتیجه مهم‌ترین تعیین کننده‌ی زندگی شهری مردم مشهد، «آستان قدس رضوی» می‌باشد.


ابراهیم رئیسی

ابراهیم رئیسی، رئيس فعلی «آستان قدس رضوی» که در ایام سیرک انتخابات! ریاست جمهوری!، خود را نماینده فقرا معرفی کرده، [رئیسی، نماینده کارگران و زنان؟!] و در کمپین تبلیغاتی‌اش به مناطق فقیرنشین می‌رفت و با فقرا عکس می‌گرفت، رئیس همان بنیادی است که مشهد را به شهری فقیر تبدیل کرده است.


ممانعت از خدمات

به گفته‌ی لیلا نوروزی، «آستان قدس رضوی» مانع از خدمات رسانی به برخی از نقاط مشهد می‌شود. شرق از او می‌پرسد: «چرا برخی نهادها مانند آستان قدس رضوی از ارائه خدمات اجتماعی به برخی بافت‌های فرسوده از جمله روستای زکریا ممانعت می‌کنند»؟
نوروزی پاسخ می‌دهد: «براساس قانون، کسی که پروانه ساختمان ندارد یا خلاف طرح‌های جامع و تفصیلی اقدام به ساخت‌و‌ساز کرده، خدماتی زیربنایی دریافت نمی‌کند و همین امر نشان می‌دهد در ظاهر، اين اقدام آستان قدس رضوی قانونی است و تخلف محسوب نمی‌شود.»


تخلیه اجباری

یکی از اهداف «آستان قدس رضوی» وادار کردن ساکنین، به تخلیه منطقه است تا بتواند، طرح‌های سودجویانه خود را پیش ببرد. نوروزی در توضیح این امر می‌گوید: «آستان قدس مدعی است که به‌عنوان مالک زمین، طبق طرح، زمین را واگذار می‌کند. بر همین اساس روی روستا، کاربری توریستی و به‌زعم خود کاربری انتفاعی گذاشته و به همین دلیل به زمین‌های مسکونی خدمات اجتماعی از جمله گازرسانی، لوله‌کشی آب و ... ارائه نمی‌دهد تا در این شرایط، این افراد منطقه را ترک کنند، اما ٢٠ سال است چنین نشده و باز هم چنین نمی‌شود.» [شرق ۲۰ شهریور ۹۶]


از میانمار تا مشهد

این روزها اخبار کشتار و کوچ اقلیت مسلمان روهینگیا در کشور میانمار، توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده است و همه را به همدردی واداشته است. ابراهیم رئیسی در این رابطه گفت: «کسانی که مدعی رعایت حقوق حیوانات هستند امروز در مقابل حقوق انسان‌ها و نسل‌کشی مردم بی دفاع و مظلوم میانمار سکوت کرده‌اند و سیاست جمهوری اسلامی ایران دفاع از مظلومان عالم است». [فردانیوز ۱۷ شهریور ۹۶]
او در حالی از مردم میانمار دفاع! می‌کند که مشابه همان سیاست‌ها در مشهد علیه ساکنان آن اعمال می‌کند.


در همین زمینه: