پیام رسان سروش را بشناسید


سروش یا دیواری با گوش‌های موش!؟

پیام‌رسان سروش که این روزها با احتمال فیلترینگ تلگرام از سوی دیکتاتوری آخوندی در بین مردم و در فضای مجازی مطرح شده است، چه پیام رسانی است؟ چرا در بین مردم و در فضای مجازی به عنوان وسیله خبرچینی و جاسوسی مطرح است؟ چرا مدیر پیام‌رسان سروش مصرف اینترنت آن را تا پایان سال ۱۳۹۷ رایگان اعلام کرده است؟ چرا پیام‌رسان سروش بعد از راه‌اندازی و رونمایی در بهمن سال ۱۳۹۴ ادعا کرده بود که: «قطعا سال بعد بیش از ۱۰میلیون کاربر خواهند داشت»(۱) اما از یکسال و اندی بعد در تاریخ ۸اردیبهشت ۹۶ فقط ۱میلیون کاربر داشت(۲) که آن هم ادعای سازمان صدا و سیمای رژیم آخوندی بود که خود اصلی‌ترین پشتیبان پیام‌رسان سروش می‌باشد؟!(۳) و… سرانجام این‌که چگونه است که با وجود گذشت بیش از ۲سال از راه‌اندازی پیام‌رسان سروش این سرویس هم‌چنان از وجود اشکالات اساسی و بنیادین مثل دست‌یابی آسان به  شماﺭه موبایل کاربران، رنج می‌‌برد؟

سردرگمی در پیام رسان سروش

پیام‌رسان سروش – پیشینه

پیام‌رسان سروش را بهتر است از دید رسانه‌های حکومتی همین رژیم بررسی کنیم. خبرگزاری تسنیم در گزارشی برگرفته از خبرگزاری حکومتی ایسنا طی مطلبی با عنوان «آخرین نفس‌های تلگرام زیر تیغ فیلترینگ» درباره پیام‌رسان سروش می‌نویسد:
«پیام‌رسان سروش با پشتیبانی و حمایت صدا و سیما می‌خواهد جایگزین تلگرام شود. آیا زمینه فیلترینگ این اپلیکیشن محبوب در آستانه انتخابات مهیا می‌شود»؟(۴)
تسنیم در ادامه با کنایه به نام سروش می‌نویسد:
«…همان اسم لو می‌دهد که این نرم‌افزار موبایلی متعلق به کجاست! سروش هر کسی را یاد چه می‌اندازد؟ انتشارات صوتی تصویری و کتاب؟ سروش‌ سیما که برنامه‌های قدیمی را به مخاطبان می‌فروخت؟ خب پس درست حدس زده‌اید! تلاش خبرنگار تماشاگران برای ارتباط با مدیران این نرم‌افزار ناکام ماند. در هیچ‌‌کجای این نرم‌افزار و سایت پشتیبانی آن، اثری از شرکت مادر اپلیکیشن سروش مشخص نشده و تماس با شماره آن هم پس از مدتی انتظار برای اتصال به کارشناسان سرانجام به ضبط پیام صوتی ختم می‌شود! یعنی همه چیز مرموز و بدون شفافیت است. آن طور که می‌گویند بخش عمده‌‌یی از سهام این شرکت متعلق به صدا و سیماست. پشتیبانی فنی آن به عهده کارشناسان این سازمان است و… قرار است به‌طور ویژه در رسانه ملی پشتیبانی تبلیغاتی شود و اعتراضات اجتماعی به حذف تلگرام را برای ۴۵میلیون ایرانی آن کاهش دهد».(۵)
پس بخش عمده سهام پیام‌رسان سروش متعلق به صدا و سیمای ولی‌فقیه است. همان صدا و سیمایی که به قول آن شهروند دلیر اصفهانی: از ۹۹کانال ۱۰۰تای آن فقط آخوند نشان می‌دهد.

 پیام‌رسان سروش ـ انگیزه سیاسی

خبرگزاری تسنیم سپس به انگیزه اصلی ایجاد پیام‌رسان سروش اشاره می‌کند و با عنوان «کارکرد سیاسی» می‌نویسد:
«…همه تصمیم‌سازان می‌دانند که تلگرام چه نقش مهمی در انتخابات مجلس داشت و چقدر موثرتر از تلویزیون و همه روزنامه‌های کشور بود. پس عقل حکم می‌کند که باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد و محتوای پیام‌ها را در اپلیکیشنی ایرانی رصد کرد».(۶)
به این جمله توجه کنید. می‌گوید: «عقل حکم می‌کند که باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد». مگر چه واقعه‌یی قرار است رخ دهد؟ جواب روشن است: قیام دیماه ۹۶ این‌بار با شدتی بیشتر تکرار خواهد شد. (به قول آن عنصر اطلاعاتی وزارت بدنام اطلاعات، یعنی سعید حجاریان که در تعبیری از قیام دیماه ۹۶ گفته بود: «اعتراضاتی که مانند موج دریا عقب می‌روند و با شدت بیشتر بازمی‌گردند».
اما جالب است که تسنیم علاج واقعه را قبل از وقوع چنین می‌بینید و می‌نویسد: «باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد و محتوای پیام‌ها را در اپلیکیشنی ایرانی [یعنی همان پیام‌رسان سروش] رصد کرد».
 به این ترتیب کاملا مشخص می‌شود که هدف از ساخت و ایجاد پیام رسان سروش چه بوده و چیست؟

پیام‌رسان سروش – امنیت

خبرگزاری حکومتی تسنیم در ادامه درباره میزان امنیت اپلیکیشن و پیام‌رسان سروش با سوتیتر کنایه‌آمیز «امن هم هست؟» مطلب را ادامه می‌دهد و می‌نویسد:
«خواندن کارت حافظه، دریافت اطلاعات از اینترنت، موقعیت مکانی دقیق شما (مبتنی بر GPS و شبکه)، یافتن حساب‌های شخصی دیگر در دستگاه شما، خواندن مخاطبان شما، تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه و...» از جمله امکاناتی است که در هنگام نصب از شما اجازه گرفته می‌شود تا در اختیار این اپ[پیام‌رسان سروش] قرار گیرد. نگران نشوید! تقریبا مشابه این اختیارات در بقیه نرم‌افزارهای ارتباطی هم هست ولی آیا سروش در برابر هک (و در اختیار گرفتن این همه اطلاعات مخاطبانش توسط هکرها) مقاوم هست؟ چرا هیچ توضیحی درباره میزان امنیت این اپلیکیشن داده نشده تا مخاطبان دلواپس را آرام کند»؟(۷)
البته در جواب به تسنیم باید گفت؛ نیازی به هیچ توضیحی از سوی مسئولان پیام‌رسان سروش نیست. امنیت پیام‌رسان سروش آن‌قدر زیاد و به اندازه کافی بالا هست که شماره موبایل وزیر تازه از راه رسیده آخوند حسن روحانی یعنی جهرمی توسط یک کاربر ایرانی هک شود و در اختیار عموم قرار گیرد. به نقل از سایت حکومتی عصر ایران، این کاربر ایرانی در کانال تلگرامی‌اش نوشت:

هک شدن پیام رسان سروش

«به درخواست دوستان، اپلیکیشن پیام‌رسان سروش رو بررسی کردم. سروش در یک اقدام بسیار غیرحرفه‌‌یی از شماره موبایل افراد به عنوان آی‌دی استفاده کرده و در پاسخ وب‌سرویس‌ها، شما می‌توانید شماره موبایل مدیرانکانال‌ها و اعضای گروه‌ها رو مشاهده کنید که از نظر امنیتی فاجعه است. به عنوان مثال: در تصویر شماره موبایل ادمین کانال جناب آقای جهرمی (وزیر ارتباطات) رو مشاهده می‌کنید».(سایت حکومتی عصر ایران- ۱۴فروردین ۱۳۹۷)
در هر حال در مورد حریم خصوصی و  امنیت پیام‌رسان سروش حرف برای گفتن بسیار است چرا که دست کاربر برای انتشار مطالب مورد نظر خود به‌هیچ عنوان باز نیست و آزادی‌ بیان در این نرم‌افزار یک شوخی است و تقریبا معنا ندارد.

پیام‌رسان سروش - قوانین و حقوق

خبرگزاری حکومتی تسنیم که از قضا وابسته با باند غالب رژیم یعنی وابسته به باند آخوند علی خامنه‌ای است، در ادامه اشاره‌یی به قوانین و حقوق پیام‌رسان سروش می‌کند و می‌نویسد:
«از سویی دیگر خود گردانندگان این اپ نوشته‌اند: «سروش مجاز است در هر زمان که مشخص شد، شناسه(ID) انتخاب‌شده مغایر با مشخصات سازنده یا مدیران کانال است با/بدون اطلاع قبلی شناسه کانال را تغییر یا کانال را غیرفعال نماید. مرجع تشخیص در این زمینه سروش است». یا «محتوای به اشتراک گذاشته شده در کانال‌های رسمی و شخصی، گفتگوهای گروهی و ۲نفره توسط افراد عضو سروش ارائه می‌شوند و مالکیت معنوی و هم‌چنین مسئولیت‌های ناشی از آن بر عهده کاربر به اشتراک‌گذارنده آن است. بدیهی است سروش مسئولیتی در این زمینه بر عهده نمی‌گیرد». از این ۲بند چه برداشتی می‌کنید؟ برداشت آزاد؟ یا در جای پرت دیگری نوشته شده است: «اطلاعات دستگاه کاربر (نوع و نسخه سیستم عامل، اطلاعات سخت‌افزاری و غیره) ممکن است به منظور ارائه خدماتی بهتر و متناسب‌تر جمع‌آوری شده و مورد استفاده واقع ‌شوند». ولی ننوشته‌اند که چرا باید این اطلاعات را در اختیار داشته باشند. همین‌طور بد نیست بدانید که: «سروش می‌تواند حساب کاربری کاربران ناقض قوانین و هم‌چنین کاربرانی که بیش از یک سال از آخرین فعالیت آنها می‌گذرد را با/بدون اطلاع قبلی به صورت موقت و یا دائم غیرفعال نماید. ضمنا متن و بندهای این توافق‌نامه ممکن است در آینده و به دلایل تغییرات محیطی، تغییر در خدمات ارائه شده، قوانین و شرایط محیطی و... تغییر یابد».(۸)
تسنیم ادامه می‌دهد:
«سروش هم‌چنین معترف است که اطلاعات مخاطبان را ذخیره می‌کند که در یکی از عجیب‌ترین بندهایش آمده: «برای جمع‌آوری آماری اطلاعات (بدون ثبت مشخصات فرد) بسته به نوع خدمات ارائه شده/ برای ایجاد تحقیق و تحلیل‌هایی به منظور ارزیابی و بهبود خدمات ارائه شده» البته آنها متعهد شده‌اند که تحت هیچ شرایطی اطلاعات کاربران را بدون اجازه آنها در اختیار هیچ شرکت/شخص ثالثی قرار ندهند… با توجه به این که نهادهای داخلی خود را از قید و بند قواعد بین‌المللی خارج می‌بینند، مشخص نیست که بر اساس چه ملاحظاتی باید از سروش انتظار داشت تا در این زمینه مقاومت کند و حافظ منافع و اطلاعات کاربرانش باشد».(۹)
بله، این هم از قوانین ساخته و پرداخته پیام‌رسان سروش و حقوقی که برای خود قائل شده است آن هم در تحلیل و بررسی رسانه‌های حکومتی همین رژیم. 

پیام‌رسان سروش – قابلیت فنی

اما این رسانه حکومتی تسنیم این‌بار قابلیت فنی سروش را زیر علامت سؤال می‌برد و با عنوان: سروش چی هست؟ می‌نویسد:
«یک نرم‌افزار پیام‌رسان ایرانی که قابلیت‌های متعددی نظیر ارسال پیام متنی، ارسال پیام صوتی… و خلاصه هر چیزی که در تلگرام دارید! اپلیکیشن سبکی که تنها ۶/۱۴مگابایت حجم دارد و قرار است با سرورهای محدودش، ناگهان پذیرای میلیون‌ها ایرانی باشد. مهم‌ترین تردید درباره این اپلیکیشن (غیر از امنیت اطلاعات) همین کشش سرورهایش است. نرم‌افزاری مبتنی بر اینترنت که هم‌اکنون با کمترین کاربر هم با کندی و هنگ‌هایی همراه است، چطور می‌خواهد در هنگام حضور میلیون‌ها ایرانی‌، سرپا بماند؟ خودشان نوشته‌اند: «سرورهای سروش در داخل کشور قرار دارند و تلاش مدوامی از سوی تیم فنی سروش در جریان است… ادعایی که باید در عمل ثابت شود و البته احتمالا دوستان منتظر اولین نشانه‌های امیدوارکننده‌اند تا فیلترینگ تلگرام را کلید بزنند و ایرانی‌ها به سروش کوچ داده شوند».(۱۰)
به این ترتیب تسنیم هم اعتراف می‌کند که همه این کارها در ایجاد پیام‌رسان سروش به‌خاطر این است که تلگرام فیلتر شود.

پیام‌رسان سروش – واقعیت کپی‌چسبان!

اما ببینیم واقعیت پیام‌رسان سروش که پیوسته در صدا ‌و سیما دیکتاتوری آخوندی معرفی می‌شود، در محتوا و از نظر فنی و تکنیکی چیست؟
نرم‌افزار سروش توسط «توسعه فناوری رسانه سروش» طراحی شده است و به‌صورت رسمی از کافه‌بازار و سایر مارکت‌ها قابل دریافت است. مسئولان سروش تمام سعی خود را برای شبیه‌تر کردن این نرم افزار به تلگرام انجام داده‌اند آن هم با کپی‌کاری‌هایی مانند: مشابه‌سازی تجربه‌ کاربری(ux)، قابلیت‌های نرم‌افزاری، کپی طراحی رابط کاربری(ui) و بسیاری موارد دیگر که ویژگی همه این کپی‌چسبان‌ها بی‌کیفیت بودن آنها است. البته داشتن ux مشابه اشکالی ندارد اما این که تمام شکل و شمایل سروش را مشابه تلگرام طراحی کردن، مطمئناً کپی‌برداری است. حتی ترازبندی متون در پیام‌رسان سروش به‌صورت چپ‌چین(ltr) است که کاملا با ترازبندی فارسی که به‌صورت راست‌به‌چپ است مغایرت دارد.
یا مثلاً «ابر گفتگو» یعنی محلی که در آن متن چت‌ها نمایش داده می‌شود، دقیقا مانند تلگرام است، یعنی در مورد کانال که مطالب ارسالی، یک‌طرفه و از سوی مدیر کانال است، باید از سمت راست باز شود نه از چپ.
هم‌چنین لوگوی کانال‌ها هم دقیقا مثل محل آن در تلگرام قرار دارد، ضمن این‌که نام و تعداد اعضای کانال هم عیناً مثل تلگرام است.

پیام‌رسان سروش – مشکلات در طراحی

پیام‌رسان سروش از مشکلات طراحی نیز رنج می‌برد. در تم پیش‌فرض نرم‌افزار، رنگ پس‌زمینه چت‌ها شبیه رنگپس‌زمینه نرم‌افزار است و این موضوع تاثیر بسیار نامطلوبی در تجربه‌ اولین کار با پیام‌رسان سروش دارد و از طرفی باعث اشتباه کاربر در شناخت لایه‌های پیام‌رسان سروش دارد.
پیش‌نمایش اولیه تصاویر در سروش هم به‌هیچ‌عنوان حرفه‌یی طراحی نشده است و به دلیل نوع خاص نمایش، حجم بیشتری را نسبت به پیش‌نمایش تصاویر در تلگرام به‌ خود اختصاص می‌دهد.
از سوی دیگر سرعت بارگذاری چت‌ها و مطالب کانال‌ها در پیام‌رسان سروش بسیار کم است و به‌هیچ‌عنوان قابل مقایسه با تلگرام نیست.

پیام‌رسان سروش – امکانات برتر!

البته سروش دارای امکانات ویژه و جدیدی است که در حال‌حاضر در نرم‌افزار تلگرام موجود نیست، مانند خرید شارژ، پرداخت قبوض و اطلاع از وضعیت آب‌وهوا! از بین این برتری‌ها! داشتن امکان خرید شارژ‌، پرداخت قبوض و مطلع شدن از وضعیت آب‌و‌هوا هیچ ربطی به یک پیام‌رسان ندارد و به‌نظر می‌رسد داشتن این امکانات (به‌خصوص خرید شارژ) تنها برای کسب درآمد صاحبان پیام‌رسان سروش بوده است.

پیام‌رسان سروش - ارگان‌های نظام ولایت فقیه

آش پیام‌رسان سروش آنقدر شور است که حتی ارگان‌های سرکوبگر و غارتگر همین رژیم هم حاضر نیستند از پیام‌رسان سروش استفاده کنند:
«مدیر پیام‌رسان سروش با بیان این‌که پس از گذشت ۹ماه از ابلاغ سند حمایت از پیام‌رسان‌های بومی توسط شورای عالی فضای مجازی هنوز برخی ارگانها به وظایف خود عمل نکرده اند… گفت: بحث حمایت از پیام‌رسان‌های بومی بر اساس سند مصوب شورای عالی فضای مجازی مطرح شد که طبق آن، بسیاری از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها مؤظف به ایفای نقش حمایتی هستند… تا حال حاضر بسیاری از همین ارگان‌ها نظیر بانک مرکزی و قوه قضاییه که پاشنه‌آشیل در حوزه حمایتی به حساب می‌آیند، به وظایف خود در راستای این سند عمل نکرده‌اند». (سایت حکومتی تابناک - ۵فروردین ۱۳۹۷)
اما موضوع جالب اینجا است که با همه تلاشی که کارگزاران نظام برای تبدیل پیام‌رسان سروش به یک پیام‌رسان اطلاعاتی-امنیتی داشته‌اند، هنوز هم این پیام‌رسان باب طبع آخوندها و پاسداران نیست. سید جعفر خورشاد مدیر پیام‌رسان سروش در این رابطه اعتراف کرد: «در حال حاضر خود ما به عنوان ارائه دهنده سرویس و بستر ارتباطی با برخی موضوعات و قوانین نظیر پلیس فتا مشکل و گیر داریم؛ اخیرا هم حکم جلب سیار بنده به‌خاطر موضوعی که پلیس فتای اصفهان پیگیر آن بوده صادر شده است». (منبع بالا)

پیام‌رسان سروش – بی‌اعتمادی

کیفیت پایین پیام‌رسان سروش و مضمون جاسوسی این پیام رسان حکومتی تا آنجا است که حتی در نزاع باندهای مافیایی نظام نیز دست‌آویز قرار می‌گیرد:
«…از طرف دیگر تبلیغ استفاده از شبکه اطلاع‌رسانی داخلی در حالی صورت می‌گیرد که خبرهای موثقی حاکی از دسترسی راحت متولیان آن به اطلاعات شخصی کاربران می‌باشد و بدون احساس امنیت، هیچ فرد عاقلی به این محیط وارد نمی‌شود». (روزنامه حکومتی جمهوری  ۱۶فروردین ۱۳۹۷)
«…از زمانی که بحث فیلترینگ تلگرام داغ شده برخی از مسئولان اصرار ویژه‌یی دارند به استفاده مردم از پیام‌رسان‌های مشابه داخلی. اما همواره نقد ناظران متوجه امنیت این پیام‌رسان‌ها بوده است». (آفتاب یزد  ۱۶فروردین ۱۳۹۷)
   

پیام‌رسان سروش – حمایت از کالای ایرانی!

یک رسانه‌ حکومتی درباره کالای ایرانی پیام‌رسان سروش با اشاره کنایه‌‌آمیز به شعار سال آخوند خامنه‌ای ولی‌فقیه ارتجاع که در حمایت از کالای ایرانی شعار سال را انتخاب کرده بود و خیلی هم مورد تمسخر خاص و عام قرار گرفت، با طعنه به این شعار نوشت:
«خلق این محصولات [مانند پیام‌رسان سروش] در ظاهر نیز در راستای حمایت از شعار سال یعنی حمایت از کالای ایرانی است. اما به همان اندازه که ایران خودرو و سایپا با زور و ضرب محدود کردن رقبای خارجی و سوبسیدهای کلان دولتی در خلق یک برند ملی موفق بوده‌اند، می‌توان به موفقیت پیام‌رسان‌های داخلی که با وام بدون بهره ۵میلیاردی و سوبسیدهای کلان دولتی آغاز بکار کرده‌اند امیدوار بود». (سایت حکومتی الف ۱۳فروردین ۱۳۹۷)

پیام‌رسان سروش – نطفه و هویت خانوادگی

داستان پیام‌رسان سروش به همین جا ختم نمی‌شود و رسانه حکومتی تسنیم با عنوان: «بازی تازه شروع شده است»، به هویت سروش و پشتیبانان حکومتی او می‌پردازد:
«نرم‌افزار سروش در هماهنگی کاملی با صدا و سیما، در هنگام پخش برنامه‌ها از همه شبکه‌ها، کانال ارتباطی آن را هم در اپ سروش راه‌اندازی می‌کند، ممبر جمع می‌کند (معمولا در حالت نرم، با ۳هزار عضو!) و در اختیار تهیه‌کننده برنامه می‌گذارد. خدمات جالب سروش این است که برای تامین محتوای کانال برنامه، خودش دست‌بکار می‌شود و از برنامه تلویزیونی، متن و ویدئو تهیه می‌کند و روی خروجی کانال قرار می‌دهد. تهیه‌کننده‌ها به مرور توجیه شده‌اند که از این پس نه تنها نامی از تلگرام نبرند، بلکه این کانال تازه را پشتیبانی کنند و در موقعیت مناسب (احتمالا زمان محدودیت آرام تلگرام) کانال ارتباطی‌شان را در سروش، تبلیغ کنند. حرکت آهسته، حساب‌شده و چراغ خاموشی که نشان می‌دهد رقابت نفس‌گیر این اپ جوان ایرانی با رقیب محبوب و گردن‌کلفت خارجی‌اش تازه شروع شده و برنامه‌های هوشمندانه دیگری در جریان است!(۱۱)
به این ترتیب مشخص می‌شود که  نطفه پیام‌رسان سروش چگونه بسته شده است؛ از پدر و مادری به نام‌ صدا و سیمای جمهوری اسلامی و با جهیزیه وام بدون بهره ۵میلیاردی و سوبسیدهای کلان دولتی!
بی‌جهت نیست که به پیام‌رسان سروش می‌گویند: سروش = سامانه ردگیری و شنود!

----------------------------------------------------- 
پانویس:
۱ - سایت حکومتی تابناک ۱۱بهمن ۱۳۹۵
۲ - خبرگزاری حکومتی صدا و سیما ۸اردیبهشت ۱۳۹۶
- ۱۱،۱۰،۹،۸،۷،۶،۵،۴،۳ - خبرگزاری حکومتی تسنیم ۱۸آبان ۱۳۹۵ - منبع: ایسنا
مارا درحساب  زیر دنبال کنید توئیترkhozestan_khoro@